Als je kleuren mengen moeilijk vindt, of als je niet weet welke kleuren je het best kunt kopen, dan kan ik je aanraden om eens te beginnen met een beperkt palet.
Een beperkt palet is een kleine set van verschillende kleuren, waarmee je een zo groot mogelijke variatie aan mengkleuren kunt maken.
Werken met een beperkt palet heeft grote voordelen:
• je hoeft niet veel verschillende kleuren te kopen
• je kunt makkelijker onthouden hoe je tot bepaalde mengkleuren komt
• je krijgt kleuren mengen sneller onder de knie
Er zijn verschillende mogelijkheden. Door de eeuwen heen hebben kunstenaars allerlei verschillende beperkte paletten gebruikt. Ik bespreek hieronder de drie meest gebruikte beperkte paletten.
Beperkt palet 1: primair geel, magenta, cyaan (of phtaloblauw), titaanwit en eventueel zwart
Met primair geel, magenta en cyaan en wit kun je alle andere kleuren mengen. Zie voor uitgebreide informatie het artikel over de primaire kleuren.
Werk je met professionele acrylverf, dan kun je de volgende kleuren gebruiken (aangezien primair geel, magenta en cyaan in de pro-lijn niet voorkomen): cadmium geel licht, quinacridonerose, ultramarijn en phtaloblauw.
Voordelen van dit palet:
- Dit is een palet met heel zuivere primaire kleuren. Hiermee kun je alle overige kleuren maken (oranjes, roden, paarsen, blauwgroenen en groenen)
- Perfect geschikt als je graag met felle (verzadigde) kleuren werkt. Hiermee kun je knalfelle paarsen en groenen maken.
- Met dit palet leer je de wetten van de kleurencirkel goed kennen
- Aangezien primair geel, magenta en cyaan behoorlijk transparant zijn, kun je met deze kleuren heel mooi glaceren (in dunne, doorschijnende laagjes werken)
Nadelen van dit palet:
- Mengkleuren zijn snel te fel. Je kunt ze minder fel maken door er iets van de complementaire kleur doorheen te mengen.
- Magenta is een mooie kleur, maar je zult in de praktijk vaker rood nodig hebben. Als je magenta met geel mengt krijg je rood, maar dat is dus extra werk.
- Primair geel, magenta en cyaan zijn alledrie behoorlijk transparant (ze laten veel van de onderliggende kleur doorschemeren). Dat is een nadeel als je graag alles in één laag klaar wil hebben
- Zwart, of tenminste iets dat heel dicht in de buurt komt, krijg je door de drie primaire kleuren (in een bepaalde) verhouding te mengen. Dat is omslachtig, je kunt eventueel een tube zwart aanschaffen.
Beperkt palet 2: gebrande omber, primair geel, pyrrolerood, ultramarijn en titaanwit
Dit is een veelzijdig palet. Je kunt er bijna alles mee mengen, afgezien van gifgroen en knalpaars. Kun je geen pyrrolerood krijgen, dan is cadmium rood middel of naftolrood middel ook prima.
Hieronder zie je een kleurenkaart die ik heb gemaakt met dit beperkte palet. Meer over kleurenkaarten lees je in dit blog.
Voordelen van dit palet:
- Ook al zijn dit niet de uiterste zuivere primaire kleuren, toch kun je er bijna alles mee mengen
- De mengkleuren zijn vaak niet erg fel (verzadigd) en dat is in de praktijk ook niet nodig. Kleuren die wij om ons heen zien zijn vrijwel nooit extreem verzadigd. Als je veel naar de waarneming werkt is dat dus juist handig.
- Met gebrande omber en ultramarijn maak je makkelijk hele donkere kleuren (tot bijna zwart). Voordeel is dat je meteen zelf kunt bepalen of het een warmer of een koeler donker moet zijn.
Nadelen van dit palet:
- Eén nadeel (een kleintje): als je gifgroen of knalpaars nodig hebt, dan gaat dat met deze kleuren niet lukken. In de praktijk heb je die kleuren niet vaak nodig. Voor gifgroen zou je dan een keer kunnen grijpen naar een tube phtaloblauw of cyaan. Als je dat met primair geel mengt krijg je een knalgroen. Mocht je een keer knalpaars nodig hebben, dan zou je even naar een tube magenta of quinacridone rose kunnen grijpen, als je die met ultramarijn mengt krijg je een knalpaars.
Beperkt palet 3: gele oker, vermiljoen, ivoorzwart en titaanwit (Zorn- of Renaissancepalet)
Dit palet is met name voor portret- en modelschilderen erg handig. Het is vernoemd naar Anders Zorn, een Zweedse kunstenaar, omdat hij met dit palet het overgrote deel van zijn werk maakte. Je kunt er niet álle kleuren mee mengen, maar je kunt er wel perfect huidskleuren mee maken. En dan bedoel ik ook álle typen huidskleuren.
Aangezien het zo’n eenvoudige samenstelling van kleuren is, wordt het heel makkelijk te onthouden hoe je bepaalde kleuren kunt maken. In de video over huidskleur mengen laat ik de mogelijkheden van dit palet zien.
Het is een heel apart palet, want er zit geen blauw in! Zwart neemt in dit palet de functie van blauw over, want ivoorzwart is aan de koele kant. Ivoorzwart is wat lastiger te verkrijgen, je kunt ook oxidezwart gebruiken.
Heb je knalgroen, knalpaars of knalblauw nodig (bijvoorbeeld voor kleding van het model of dingen in de achtergrond) dan gaat dat met dit palet niet lukken. Je zult dan even naar andere kleuren moeten grijpen.
Voordelen van dit palet:
- Perfect geschikt voor model- en portretschilderen, je maakt met het grootste gemak huidskleuren
- Uiterst simpel om mee te leren werken, omdat het uit zo weinig kleuren bestaat
- De kleuren zijn al gauw lekker dekkend, dankzij het titaanwit, en gele oker. Ook is vermiljoen half dekkend. Gebruik je in plaats van vermiljoen cadmium rood licht, dan heb je helemaal een uiterst dekkend palet
- Met dit palet krijg je prachtige natuurlijke, onverzadigde kleuren
Nadelen van dit palet:
- Je bent hiermee wel wat beperkter dan met het palet dat ik hiervoor besprak. Sommige kleuren zijn gewoon niet te maken.
Mijn advies:
Voor absolute beginners die met felle kleuren willen werken raad ik beperkt palet 1 aan: primair geel, magenta en cyaan, titaanwit en eventueel oxidezwart.
Absolute beginners die realistisch willen leren schilderen: in dit geval kun je zelfs beginnen met alleen oxidezwart en titaanwit. Dan kun je eerst leren naschilderen in zwart-wit, dat is al een hele kunst. Heb je daar geen zin in, dan raad ik beperkt palet 2 aan, dus: gebrande omber, primair geel, pyrrolerood, ultramarijn en titaanwit en eventueel oxidezwart.
Gevorderden die een breed scala aan onderwerpen realistisch willen schilderen: beperkt palet 2, dus : gebrande omber, primair geel, pyrrolerood, ultramarijn, titaanwit eventueel oxidezwart.
Beginners of gevorderden die voornamelijk portretschilderen: beperkt palet 3, dus: gele oker, vermiljoen, ivoorzwart en titaanwit. Naar smaak, ervaring en behoefte uit te breiden met andere kleuren.
Belangrijk!
De bovenstaande paletten zijn handig om wat structuur te krijgen in het kleuren mengen. Je leert snel je weg te vinden met een beperkt palet.
Zodra je wat meer ervaring hebt, raad ik je sterk aan om je palet af en toe eens met een andere kleur uit te breiden. Met de ervaring die je dan hebt opgedaan, is het niet moeilijk om zo’n nieuwe kleur snel te integreren in je systeem. Als je bijvoorbeeld veel met beperkt palet 2 werkt en je schildert veel portretten of landschappen, dan is bijvoorbeeld gele oker een handige kleur om te hebben, vanwege de dekkracht.
Reactie plaatsen
Reacties